انواع پكينگ آب بندي و راهنماي انتخاب پكينگ مناسب
پكينگ آب‌بندي (Gland Packing) يك نوع نوار يا طناب بافته‌شده است كه براي جلوگيري از نشت سيالات در پمپ‌ها، شيرآلات، ميكسرها و تجهيزات صنعتي استفاده مي‌شود. اين محصول معمولاً از الياف نسوز مانند آرميد، گرافيت، تفلون (PTFE)، الياف شيشه يا تركيب آن‌ها ساخته مي‌شود و به دليل ساختار انعطاف‌پذير خود به‌خوبي در اطراف شفت يا پيستون قالب مي‌گيرد و فضاي خالي را پر مي‌كند. انتخاب نوع پكينگ به دما، فشار، سرعت شفت و نوع سيال بستگي دارد و مزيت آن نسبت به آب‌بندهاي مكانيكي، سادگي نصب، هزينه كمتر و امكان تعمير سريع در محل است. استفاده صحيح و روانكاري مناسب، عمر مفيد پكينگ را افزايش داده و از ايجاد سايش يا آسيب به شفت جلوگيري مي‌كند.
درك تفاوت بين انواع پكينگ‌هاي آب‌بندي بسيار مهم است تا بتوانيد براي كاربرد خود بهترين انتخاب را داشته باشيد. در ادامه يك راهنماي جامع بر اساس جنس، شكل و كاربرد ارائه مي‌شود.
دسته‌بندي كلي بر اساس جنس و مواد اوليه
پكينگ‌ها در انواع مختلفي ساخته مي‌شوند كه هر كدام براي دما، فشار و محيط شيميايي خاصي مناسب هستند.
| جنس پكينگ | مواد تشكيل‌دهنده | مزايا | معايب | كاربردهاي معمول |
|---|---|---|---|---|
| پكينگ تفلوني (PTFE) | تفلن خالص يا رشته‌هاي تفلن | - مقاومت شيميايي عالي - اصطكاك بسيار پايين - محدوده دمايي خوب (۲۰۰- تا ۲۶۰°C) |
- رسانايي حرارتي پايين - خزش (Cold Flow) تحت فشار |
- شيرهاي صنايع شيميايي و دارويي - محيط‌هاي خورنده (اسيدها، بازها، حلال‌ها) - مواد غذايي و نوشيدني (تميزكاري آسان) |
| پكينگ گرافيتي | الياف كربن يا گرافيت فشرده | - مقاومت حرارتي بسيار عالي (تا ۴۵۰°C در هوا و تا ۳۰۰۰°C در خلأ) - خودروان‌كاري عالي - مقاومت در برابر خزش |
- مقاومت مكانيكي پايين (شكننده) - در محيط‌هاي اكسيدكننده قوي مقاوم نيست |
- پمپ‌ها و شيرهاي دما بالا (بخار، روغن داغ) - اگزوز و سيستم‌هاي احتراق - صنايع نفت، گاز و پتروشيمي |
| پكينگ آزبست | الياف معدني آزبست | - مقاومت حرارتي و مكانيكي عالي | - سمي و سرطان‌زا | به دليل خطرات سلامتي در اكثر كشورها استفاده نمي‌شود. |
| پكينگ ارگانيك / گياهي | الياف طبيعي (كتان، پنبه، جوت) | - انعطاف‌پذيري و چگالي خوب - قيمت مقرون‌به‌صرفه |
- مقاومت كم در برابر حرارت (حداكثر ۱۰۰°C) - مستعد پوسيدگي در محيط‌هاي مرطوب |
- آب سرد و گرم - روغن‌هاي هيدروليك و روانكاري غيرخورنده - هواي فشرده (در دما و فشار پايين) |
| پكينگ آراميد (كِولار) | الياف مصنوعي بسيار مقاوم (آراميد) | - استحكام مكانيكي بسيار بالا - مقاومت سايشي عالي - مقاومت حرارتي خوب (تا ۳۰۰°C) |
- قيمت نسبتاً بالا - مقاومت شيميايي در برخي اسيدها ضعيف است |
- محيط‌هاي با فشار و سرعت بالا - پمپ‌هاي سانتريفيوژ - صنايع كاغذسازي و فولاد |
| سيليكوني | الياف سيليكون | - انعطاف‌پذيري بالا در دماهاي پايين - مقاومت خوب در برابر ازن و هوا |
- مقاومت مكانيكي پايين - محدوده دمايي متوسط |
- صنايع غذايي و دارويي (غيرسمي) - محيط‌هاي با دماي متغير |
دسته‌بندي بر اساس شكل و نوع بافت
شكل پكينگ نيز در عملكرد آن بسيار مؤثر است.
| نوع پكينگ | شكل | ويژگي‌ها و كاربرد |
|---|---|---|
| پكينگ حلقوي (چهارگوش) | متداول‌ترين نوع. به صورت حلقه‌هاي برش‌خورده (رينگ) استفاده مي‌شود. براي طيف وسيعي از كاربردها. | |
| پكينگ بافته‌شده (Braided) | به صورت كلاف طولاني. براي آب‌بندي ميله‌ها (استم پكينگ) و شيرها استفاده مي‌شود. | |
| پكينگ پيچي (Coil Packing) | به صورت فنر پيچ‌خورده. نصب آسان و عملكرد يكنواخت. براي شيرها و اتصالات. | |
| پكينگ لاستيكي | - | معمولاً اورينگ يا گسكت‌هاي الاستومري. براي آب‌بندي ساكن (استاتيك) بين دو سطح فلنج. |
خلاصه انتخاب بر اساس كاربرد (چك‌ليست سريع)
براي انتخاب صحيح، به اين سه سؤال پاسخ دهيد:
-
چه سيالي را آب‌بندي مي‌كنيد؟ (آب، بخار، اسيد، روغن، گاز؟)
-
دما و فشار چقدر است؟ (دماي محيط؟ داغ؟ بسيار داغ؟)
-
سرعت و نوع حركت چيست؟ (شير كه چرخشي است؟ پمپ كه رفت‌وبرگشتي است؟ آب‌بندي ساكن؟)
| كاربرد | پيشنهاد اول | پيشنهاد جايگزين |
|---|---|---|
| آب سرد و گرم (شيرهاي خانگي) | پكينگ تفلني (PTFE) | پكينگ ارگانيك (كتان) |
| بخار داغ (Steam) | پكينگ گرافيتي | - |
| اسيدها و مواد شيميايي خورنده | پكينگ تفلني (PTFE) | - |
| روغن‌هاي داغ و هيدروليك | پكينگ گرافيتي يا آراميد | پكينگ تفلني |
| هواي فشرده | پكينگ تفلني | پكينگ ارگانيك (براي فشار پايين) |
| صنايع غذايي و دارويي | پكينگ تفلني خالص غذايي (FDA) يا سيليكوني | - |
| سيستم‌هاي دما و فشار بسيار بالا | پكينگ گرافيتي | پكينگ آراميد |
نكات مهم نصب و استفاده
-
نصب صحيح: پكينگ بايد به اندازه مناسب برش بخورد و حلقه‌ها به صورت اريب (۴۵ درجه) برش داده شوند تا درزها روي هم نيفتند.
-
سفت‌كردن مناسب: پس از نصب، شير يا پمپ را به نرمي سفت كنيد و پس از راه‌اندازي و گرم شدن، اگر نشتي داشت، كمي بيشتر سفت كنيد. سفت‌كردن بيش از حد باعث سوختن پكينگ و سايش شديد مي‌شود.
-
مشاوره با كاتالوگ: هميشه بهترين منبع براي انتخاب پكينگ، كاتالوگ و جداول انتخاب (Selection Guide) سازنده پكينگ است كه دقيقاً مشخص مي‌كند هر نوع براي چه دما، فشار و محيطي مناسب است.
اميدوارم اين اطلاعات به شما كمك كند. براي انتخاب نهايي، اگر نوع سيال، دما و فشار دقيق را بگوييد، مي‌توانم راهنمايي دقيق‌تري ارائه
برچسب: انواع پكينگ، پكينگ نسوز، پكينگ آب بندي، پكينگ سيل، طناب پكينگ، پكينگ تفلون، پكينگ گرافيت، پكينگ آراميد،