نسوز صنعت پارس

واشر اسپيرال وند چيست و چه كاربردي دارد؟

معرفي كلي

واشر اسپيرال وند (Spiral Wound Gasket) يك نوع واشر صنعتي پيشرفته است كه با هدف آب‌بندي فلنج‌ها در فشار و دماي بالا طراحي شده است. اين واشر از نوار فلزي شكل‌داده‌شده به صورت مارپيچ و لايه‌هاي پركننده‌ي عايق (Filler) ساخته مي‌شود.

ساختار مارپيچي آن توان تحمل تغييرات فشار، دما و ارتعاشات مكانيكي را به‌طور مؤثر افزايش مي‌دهد و به همين دليل در صنايع حساس به نشتي، مانند پتروشيمي و نيروگاه‌ها، بسيار رايج است.

ساختار و اجزاي تشكيل‌دهنده

يك واشر اسپيرال وند معمولاً از سه بخش اصلي تشكيل مي‌شود:

1. نوار فلزي (Metal Strip)نوار باريك فولاد ضدزنگ يا آلياژهاي خاص كه به صورت مارپيچ دور هم پيچيده شده‌اند.
2. لايه پركننده (Filler Layer)موادي مانند گرافيت انعطاف‌پذير يا PTFE كه مقاومت شيميايي و آب‌بندي را فراهم مي‌كنند.
3. حلقه‌هاي تقويتي (Centering & Inner Ring)
   
   • حلقه بيروني (Outer/Centering Ring): براي قرارگيري دقيق روي فلنج و توزيع فشار.
   • حلقه داخلي (Inner Ring): براي جلوگيري از ورود سيال به مارپيچ و محافظت از فيلر.

متريال رايج در ساخت

• فلز:فولاد ضدزنگ 304، 316L، آلياژ 20، اينكونل، مونل، تيتانيوم.
• فيلر:
  
  • گرافيت انعطاف‌پذير (Flexible Graphite) — دما تا حدود 450°C در محيط اكسيدكننده و تا 600°C در بخار.
  • PTFE — مقاومت شيميايي بالا، مناسب سيالات خورنده با دماي پايين‌تر (~260°C).
  • Mica — براي سرويس‌هاي دماي بسيار بالا.

مزايا

• تحمل فشار عالي (معمولاً تا 250 بار).
• كارايي در گستره دمايي وسيع (از –200°C تا ~1000°C بسته به متريال).
• قابليت باز و بسته كردن مكرر فلنج.
• مقاومت در برابر شوك‌هاي حرارتي و مكانيكي.
• عملكرد پايدار در محيط‌هاي لرزشي.

معايب

• هزينه بالاتر نسبت به واشرهاي ورقي ساده.
• نياز به انتخاب دقيق متريال بر اساس سيال و شرايط كاري.
• حساسيت به تراز و گشتاور صحيح پيچ‌ها.

كاربردهاي رايج

• صنايع نفت، گاز و پتروشيمي.
• نيروگاه‌هاي بخار و سيكل تركيبي.
• صنايع شيميايي و پالايشگاهي.
• صنعت دريايي.
• خطوط انتقال بخار و ميعانات.

استانداردها و ابعاد

واشر اسپيرال وند طبق استانداردهاي بين‌المللي توليد مي‌شود:

• ASME B16.20
• BS 3381
• DIN EN 1514-2

ابعاد آن مطابق كلاس فلنج‌ها (Class 150 تا Class 2500) متغير است.

نكات نصب و نگهداري

• سطح فلنج بايد تميز و بدون خط و خش عميق باشد.
• گشتاور يكنواخت و طبق توصيه سازنده اعمال شود.
• از تماس با مواد شيميايي ناسازگار با فيلر اجتناب گردد.
• در سرويس‌هاي بحراني، استفاده از حلقه داخلي توصيه مي‌شود.

جمع‌بندي

واشر اسپيرال وند به دليل طراحي هوشمندانه و تركيب فلز و مواد عايق، يكي از قابل‌اعتمادترين راهكارهاي آب‌بندي صنعتي محسوب مي‌شود. انتخاب صحيح متريال، سايز و كلاس فشار مطابق شرايط سرويس، كليد عملكرد بي‌نقص و طول عمر بالا است.